Εκτός από την κλινική εξέταση που είναι το πρώτο βήμα, ο καρκίνος του μαστού διαγιγνώσκεται με διάφορες εξετάσεις.
Πως διαγιγνώσκεται ο καρκίνος του Μαστού?
Μαστογραφία
Η μαστογραφία είναι μια ακτινογραφία του μαστού με χαμηλή δόση ακτινοβολίας. Γίνεται σε όρθια θέση σε ένα ειδικό μηχάνημα, το μαστογράφο. Ο μαστός πιέζεται πάνω σε μια πλαστική πλάκα. Δυο λήψεις, από δυο διαφορετικές γωνίες, λαμβάνονται σε κάθε μαστό. Το μαζικό παρέγχυμα πρέπει να πιεστεί για να μείνει ακίνητο και να έχουμε καλή απεικόνιση. Για κάποιες γυναίκες μπορεί να είναι επώδυνη η εξέταση, η πίεση του μαστού είναι όμως απαραίτητη για λίγα λεπτά. Η μαστογραφία πραγματοποιείται συνήθως σε γυναίκες άνω των 35 ετών. Σε νεότερες ηλικίες, λόγω της αυξημένης πυκνότητας του μαστού, είναι δύσκολο να διαγνώσουμε αλλαγές με τη μαστογραφία.
Η ψηφιακή μαστογραφία είναι η μέθοδος που εφαρμόζεται ευρέως. Τα τελευταία χρόνια έχουμε στη διάθεσή μας και στη χώρα μας και την τομοσύνθεση, που είναι μια τρισδιάστατη μαστογραφία ιδιαίτερα χρήσιμη στον προληπτικό έλεγχο σε πυκνούς μαστούς και σε περιπτώσεις δυσκολίας στη διάγνωση με ψηφιακή μαστογραφία.
Υπερηχογράφημα
Το υπερηχογράφημα χρησιμοποιεί υπερήχους για να σχηματίσει την εικόνα του μαζικού παρεγχύματος. Είναι η ιδανική εξέταση για να δουμε αν μια μάζα είναι συμπαγής (περιέχει κύτταρα) ή είναι κυστική (περιέχει υγρό). Μπορούμε επίσης να έχουμε μια αρχική εκτίμηση για το αν μια συμπαγής μάζα είναι καλοήθης ή κακοήθης. Η εξέταση αυτή είναι απολύτως ανώδυνη και δεν εκπέμπεται ακτινοβολία.
Βιοψία με βελόνα
Στη βιοψία αυτή με μια βελόνα μεγάλης διαμέτρου λαμβάνουμε ένα μικρό κομμάτι από τη μάζα που θέλουμε να εξετάσουμε ή από μια περιοχή που μοιάζει μη φυσιολογική, αφού έχει προηγηθεί τοπική αναισθησία. Το τμήμα της μάζας αποστέλλεται στο παθολογοανατομικό εργαστήριο και ο ειδικός παθολογοανατόμος πραγματοποιεί κανονική ιστολογική εξέταση.
Η εξέταση είναι σχεδόν ανώδυνη και η ασθενής μπορεί να επιστρέψει στην καθημερινότητά της άμεσα. Κάποιες φορές μπορεί να εμφανιστεί ένα μικρό αιμάτωμα (μελανιά) στο σημείο της παρακέντησης, το οποίο υποχωρεί σε μερικές μέρες. Ο τύπος αυτός βιοψίας είναι η εξέταση εκλογής σε περιπτώσεις συμπαγούς όγκου.
Βιοψία με λεπτή βελόνα
Η βιοψία με λεπτή βελόνα (fine needle aspiration – FNA) είναι μια γρήγορη εξέταση δειγματοληψίας χωρίς αναισθησία. Με μια λεπτή βελόνα αναρροφούμε κύτταρα από τη μάζα του μαστού τα οποία εξετάζονται από τον κυτταρολόγο στο ειδικό εργαστήριο. Ο τύπος αυτός βιοψίας, είναι επώδυνος όσο μια ένεση και μπορεί κατόπιν να εμφανισθεί ένα μικρό αιμάτωμα (μελανιά), το οποίο υποχωρεί σε μερικές ημέρες.
Κάποιες φορές, όταν η μάζα ή η περιοχή που θέλουμε να εξετάσουμε δεν ψηλαφάται, η βιοψία πρέπει να γίνει με την καθοδήγηση του υπερηχογραφήματος ή του μαστογράφου.
Βιοψία εκτομής
Η βιοψία εκτομής είναι η πλέον επεμβατική μέθοδος. Ουσιαστικά είναι μια «μικρή επέμβαση» υπό γενική αναισθησία, κατά την οποία αφαιρούμε ολόκληρο τον όγκο ή την ύποπτη περιοχή. Ο τύπος αυτός χρησιμοποιείται μόνο εφόσον οι προηγούμενες διαγνωστικές διαδικασίες δεν έχουν οριστικοποιήσει τη διάγνωση. Στις περιπτώσεις που η βλάβη είναι τόσο μικρή που δεν ψηλαφάται από τον χειρουργό, αλλά φαίνεται μόνο στο υπερηχογράφημα και στη μαστογραφία, τότε πρέπει να γίνεται σήμανση από τον ακτινολόγο με ειδικές μεθόδους, ώστε ο χειρουργός να μπορεί στο χειρουργείο να την εντοπίσει και να εξαιρέσει μόνο την επιθυμητή περιοχή, χωρίς να θυσιάσει υγιές παρέγχυμα.
Πως διαγιγνώσκεται ο καρκίνος του Μαστού?
Το στάδιο του καρκίνου του μαστού ουσιαστικά μας δίνει πληροφορίες για το μέγεθος του όγκου και για την επέκτασή του σε άλλα όργανα. Γνωρίζοντας την έκταση της νόσου και το βαθμό κακοήθειας του όγκου, ο χειρουργός μπορεί να λάβει τη σωστή απόφαση για την κατάλληλη θεραπεία.
Το σύστημα σταδιοποίησης που χρησιμοποιείται ονομάζεται ΤΝΜ (Τ-tumor, Ν-nodes, M-metasrasis). To T προσδιορίζει το μέγεθος του όγκου, το Ν την ύπαρξη μετάστασης στους λεμφαδένες και το Μ τη μετάσταση σε απομακρυσμένα όργανα. Βάσει αυτών των στοιχείων προσδιορίζονται 4 στάδια:
Σταδιο 1: ο πρωτοπαθής όγκος του μαστού είναι μικρότερος από 2εκ, οι λεμφαδένες της μασχάλης δεν περιέχουν μετάσταση ούτε και άλλα όργανα του σώματος
Στάδιο 2: ο πρωτοπαθής όγκος μπορεί να έιναι μέχρι και 5 εκ, ή/και οι λεμφαδένες της μασχάλης είναι διηθημένοι. Δεν υπάρχουν μεταστάσεις σε άλλα όργανα.
Στάδιο 3: ο πρωτοπαθής όγκος μπορεί να είναι μέχρι και 5 εκ και μπορεί να διηθεί γειτονικές δομές, όπως μύες ή δέρμα. Οι λεμφαδένες της μασχάλης περιέχουν μετάσταση συνήθως, χωρίς όμως να έχουν επηρεαστεί άλλα απομακρυσμένα όργανα.
Στάδιο 4: ο πρωτοπαθής όγκος μπορεί να έχει οποιοδήποτε μέγεθος, οι λεμφαδένες της μασχάλης είναι διηθημένοι καθώς και άλλα απομακρυσμένα όργανα (συνήθως τα οστά, το συκώτι ή οι πνεύμονες). Στην περίπτωση αυτή έχουμε μεταστατικό καρκίνο του μαστού.
Μια ειδική περίπτωση αποτελεί ο in situ καρκίνος του μαστού, που μπορεί να είναι είτε πορογενής (DCIS, όταν αναπτύσσεται μέσα στους πόρους) ή λοβιακός (LCIS όταν αναπτύσσεται μέσα στα λόβια). Το βασικό χαρακτηριστικό που τον διαφοροποιεί από τον διηθητικό καρκίνο είναι ότι δεν επεκτείνεται εκτός των λοβίων ή των πόρων και ως εκ τούτου δε μπορεί να δώσει μεταστάσεις ούτε στους λεμφαδένες ούτε σε απομακρυσμένα όργανα. Το DCIS είναι σχεδόν πάντα ιάσιμο με τη θεραπεία, ενώ το LCIS αποτελεί απλώς παράγοντα κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου του μαστού. Η ύπαρξη του in situ καρκινώματος χαρακτηρίζεται ως στάδιο 0.
Πως διαγιγνώσκεται ο καρκίνος του Μαστού?
O βαθμός κακοήθειας αναφέρεται στην εμφάνιση τω καρκινικών κυττάρων στο μικροσκόπιο. Υπάρχουν 3 βαθμοί κακοήθειας : 1 (χαμηλή κακοήθεια), 2 (μέτρια κακοήθεια), 3 (υψηλή κακοήθεια).
Ορμονικοί υποδοχείς
Κάποια καρκινικά κύτταρα φέρουν στην επιφάνειά τους ειδικούς υποδοχείς πάνω στους οποίους προσκολλώνται ορμόνες ή άλλες πρωτείνες . Η ύπαρξη ή μη των υποδοχέων αυτών επηρεάζει τον τύπο της θεραπείας. Οι υποδοχείς που μας ενδιαφέρουν κυρίως είναι οι οιστρογονικοί (ΕR) και οι προγεστερονικοί (Pg) υποδοεχείς, καθώς και αυτοί του HER2.
Υποδοχέας ΗΕR-2
Είναι ένας ειδικός υποδοχέας που βρίσκεται στην επιφάνεια των καρκινικών κυττάρων και μας επιτρέπει τη θεραπεία με ενα ειδικό φαρμακο (trastuzumab), που ανήκει στην κατηγορία των μονοκλωνικών αντισωμάτων.
Κi-67
Ειναι δείκτης πολλαπλασιασμού του όγκου και μας δείχνει την ταχύτητα ανάπτυξής του.